روستای لیوس

صدای لیوس را بشنو ...! ؟

 لیوس نام یک روستای تاریخی و توریستی که تیره های ؛ارقش ؛عشیری ؛ قاسمی ؛ عباسی و اسماعیلی از طوایف چهارلنگ و بعضی مناطق نزدیک به آن طوایف هفت لنگ در آن سکونت دارند که در90 کیلومتری دزفول  محل کوهنوردی و صخره نوردی جوانان و علاقه مندان به این رشته ورزشی است ؛ زمانی جمعیت ساکن در این روستا   بالغ بر یکصد وپنجاه خانوار بوده که براثر کم لطفی و کم توجهی و بی مهری قرار گرفته که با تمام  مردم کوچنده وبافنده ؛ مال رو ؛ گله و رمه داروکشاورز به جمعیت پنجاه خانوار کاهش یافته این  روستا درپای کوه لنگر که از بالا ناظر بر روزگارسخت لیوس دارد ویک لحظه چشم از اوبر نمی دارد گر‌چه از دور ابهت کوه لنگر که کوه لیوس هم نامیده می شود بیننده رامجذوب خود میکند، ولی وقتی نزدیک می‌شوی، این خود لیوس و محیط سنگی و خانه های طاقی شکل آن ا ست که شما را شیفته خود می‌کند. چون هر سو که بنگری چیزی برای دیدن، مجذوب شدن و تفکرو تامل وجود دارد. این کوه از شمالی‌ترین کوه‌های خوزستان است. لیوس درشمال دزفول قرار دارد. مسیر دزفول تا لیوس مسیری کوهستانی وبا کوههای متفاوت سنگی و غیر سنگی مناظری دیدنی (به خصوص در فصل بهار)را دارد.ارتفاع 2450 متری  کوه لیوس نیز معروف و دارای شیب تند سنگی میباشد . و ازراههای سردشت لالی ودزفول   و اندیمشک نیز به آن راه دارد واز کنار سد تنظیمی دز باید عبور کرد .

 قابل ذکراینکه آن چیزی که روستای لیوس را در تاریخ ماندگار کرده قدمت تاریخی روستا نوع بافت ساختمانی طاقی شکل که توسط چوب نی و گچ با معماری خاصی ساخته شده بگونه ای که حتی قبرستان مردگان آن منطقه دارای چنین ساختی میباشد کوچه های میان گذر بین خانه ها تماما سنگی میباشد. مهمتر از همه اینها مهمان نوازی مردم خونگرم که درب هیچ خانه ای بر روی کسی بسته نیست. ساخت چوقای آن که قدمت فرهنگ یک سرزمین و یک ایل بنام ( لر)  چهار لنگ و هفت لنگ را بهمراه دارد مکانی که شروع بافت چوقا ( چوخا ) را برای اولین بار در ایل لر بنا گذاشته و امروزه به جایی رسیده که ساکنان لیوس برای گذراندن امرار معاش لچک و می نا ؛ و قر؛ کرکیت و پره ؛ چوقا و دبیت ؛ سبد ( تویزه ) شیر دنگهای خود را ومیراث گذشتگان را بفروش میرسانند. برای رسیدن به این مکان از سمت دزفول باید از روستا ها و آبادهایی در مسیر همچون پا منار؛ اسلام آباد ؛ بازرگه ؛ شیهون ؛ سردشت ؛ حسن آقا دارک ؛ دیونی ؛ امام زاده بی بی بانو؛ ماشکار؛ دهستان احمد فداله و روستای آذنگ و...عبور کرد کوههای سر به فلک کشیده بیر ؛ لگریون و...همچنین درختان زیبای سرزمین بختیاری جزء جدا نشدنی این چشم اندازها میباشد .

درختانی همچون بلوط ؛ بادام زمینی ( جرگ ) ؛ بن ؛ کلخنگ و ... که درزمستان و بهاربا روییدن گیاهان غذائی  و دارویی این زیبایی را دو چندان میکند . این هنر و قدرت بافت چوقا نیزازروستای لیوس به زنان طایفه کیارسی و زنان طایفه موری نیز انتقال یافته. آنچیزی که روایت میباشد اولین بار این لباس توسط یکی از خوانین لرستان در منطقه لیوس که از توابع شهرستان دزفول میباشد در میان بختیاریها رواج یافته است.

 بهترین نوع چوقا در ایل بختیاری مربوط به چوغا لیوسی بوده که تاریخ و قدمت واقعی آنرا تاکنون کسی رسما اعلام ننموده . اما آنچیزی را که اهالی روستای لیوس بما گفته اند به جزء خانواده ها از جمله افرادی که مهارت و کار دوخت چوقا را در منطقه لیوس برای آخرین بارانجام میداده مرحوم رضا عباسی ازایل چهار لنگ و طایفه دیناور بوده که به علت عدم حمایت و تمکین مالی دست از کار کشیده اند. مشکلات معیشتی در میان خانوادهای لیوس خصوصا شیر زنان  و عدم پیروی ساکنان روستا و فرزندان از شغل پدران و مادرانشان و پذیرش شهر نشینی فرزندان جهت تحصیل و کارعدم حمایت و برگرداندن مجدد این فرهنگ و هنر را  در میان اهالی و ساکنان روستا را کاملا رو به انزوا و نابودی کشاند.مردمی که روزی فرهنگ ساخت مسکن ؛ قالی و قالیجه حورو حورجین شیر و شیر دنگ وخرسک و گلیم ...را می ساختند اکنون باید فرزندانشان در خیابانهای استان قدم بزنند شاید هم آنها روزی شلوارهای استریج بپوشند ... !!! ؟؟؟

                   و دیگر کسی صدای کرکیتهای لیوس را نمیشنود . ! ؟  

مسیر کوچ عشایر لیوس به دو منطقه انجام میگیرد که اینکار بعد از درو غلات و جمع کردن غله در چیر ( چیدمانهای سنگی بصورت خشک و گرد که بعد از انجام درو غله بخاطر ذیق وقت و حرکت بسوی ییلاق غلات را در آن جمع آوری و دپو میکنند ) تا زمان بازگشت از ییلاق میباشد .ییلاق مردم لیوس بسمت پیر صالح و احمد فداله و تعدادی نیز به سمت کوی سفید دشت و سپس سری و کیرو و از آنجا به ییلاق انجام میگیرد و بعضا تعدادی تا ازنا و الیگودرزو عده ای تا کرمانشاه تغیر مسیر میدهند.